Có những lời nói có thể mang lại an vui, hạnh phúc cho nhiều người. Có những lời nói có thể mang lại sự tan nát hạnh phúc gia đình của người khác. Có những lời nói, làm cho người nghe, cảm thấy vui tươi khỏe khoắn. Có những lời nói làm cho người nghe, cảm nhận thấy khổ đau muộn phiền bực tức mà dẫn đến mất ăn mất ngủ. Lời nói phát xuất từ tâm thanh tịnh trong sáng có thể giúp người cứu vật và cũng có những lời nói có thể hại người một cách dễ dàng vì lòng tham của mình. Cho nên nói lời ái ngữ chính là đóa hoa thơm ngát trong khu vườn văn minh của nhân loại.
Mục Lục
1. Bạn có đang tiết kiệm lời khen
Lần cuối cùng bạn thốt ra một lời khen dành cho những người xung quanh mình là khi nào? Không đâu xa xôi hết, ngay những người trong gia đình như đứa em gái, đứa con ngoan, người chồng/người vợ thân yêu. Hơn bao giờ hết, chính trong thời đại tại thời điểm này khi mà xã hội bị chi phối bởi các thiết bị công nghệ. Lời nói từ người dành cho người lại mang sức mạnh tinh thần cực kì lớn. Nó vừa có thể là liều thuốc an thần, đồng thời có thể là thuốc độc.
Để mình hỏi mọi người thử một câu, mỗi ngày tiếp xúc với kênh mạng xã hội. Chúng ta nhìn thấy những thông tin hay kiểu bình luận nào nhất? Chắc chắn đấy sẽ là những bài viết tiêu cực và những lời bình phẩm ác ý. Đấy là một sự thật rất đáng buồn và vẫn đang diễn ra hằng ngày. Dường như con người đang dần tự tiêm độc tố vào tinh thần mình. Bằng những suy nghĩ tiêu cực cùng sự cười cợt người khác.
Người ta thôi cố gắng nhìn thấy những điều tốt đẹp trong người khác. Chỉ chăm chăm chê bai để cảm thấy tốt hơn về bản thân. Song kì thực tất cả mọi thứ không như vậy mà tốt lên. Mình từng đọc được một quyển sách có tên “Đời thay đổi khi ta thay đổi”. Mọi thứ từ chính bản thân chúng ta mà xoay chuyển. Thay vì mong chờ toàn cầu. Vì mình thì bản thân chúng ta hãy tự trở nên tích cực trước.
Điều đó có thể bắt đầu một cách vô cùng đơn giản: hãy tập khen.
2. Lợi ích của việc nói lời Ái ngữ
Trong việc thực hành thập thiện nghiệp, có bốn điều về khẩu nghiệp. Và để thực hành bồn nghiệp lành về khẩu, tức là về lời nói, Đức Phật đã để ra nhiều pháp môn. Các pháp môn nói chung đều đưa về việc thực hành ái ngữ. Vậy ái ngữ là gì? Ái ngữ là lời nói chân thật gồm các hình thức như: không nói dối, không nói lời chia rẽ, không nói lời ác khẩu và lời thêu dệt.
Những lời nói theo các hình thức trên được thể hiện nhiều thuộc tính tốt đẹp khác như chân thành, nhân ái, dịu dàng, êm tai… Sẽ làm cho người nghe thêm tin tưởng và cảm mến ta hơn. Đó gọi chung là Ái ngữ. Người Phật tử nói những lời ái ngữ, dễ khuyến hoá mọi người tin sâu nhân quả, biết tôn kính Tam bảo và đạt được niềm vui theo con đường học Phật.
3. Về mặt nội dung của lời nói theo ái ngữ:
Ái ngữ là lời nói chân thật:
Những lời nói chân thật như không nói dối, không nói lời chia rẽ, không nói lời ác khẩu. Và không nói lời thêu dệt đều mang thuộc tính tốt đẹp của sự chân thành. Khiến cho người nghe tin tưởng và cảm mến.
Ái ngữ là lời nói của tấm lòng nhân ái
Những lời nói xuất phát từ tấm lòng nhân ái, thì bản thân nội dung lời nói đấy đã mang một sức mạnh đáp ứng. Khiến cho người nghe ấm lòng như lời ca ngợi. Cổ vũ, ân ủi, lời tán thán, lời từ chối khéo, lời phân tích chân tình. Những lời nói ấy mang lại một kết quả tốt đẹp cho công việc vì đó là những lời nói của tấm lòng nhân ái. Những lời nói nhân ái thường mang sự tôn trọng, lòng khoang dung độ lượng và biết tuỳ hỷ, không đố kỵ với người khác.
Ái ngữ là lời nói vì ích lợi cho người khác
Nói vì ích lợi cho người khác là tạo được sự thuận lợi cho trong cuộc sống của người khác. Mang lại niềm vui và hạnh phúc cho họ, làm cho tâm hồn họ an lạc, thanh thản. Tuy nhiên, nói vì lợi ích cho người khác là điều không dễ bởi vì con người ta thường nặng về chấp ngã. Nên thường không mong muốn người khác hơn mình. Không muốn người khác được lợi lạc hơn mình về vật chất cũng như tinh thần. Nói vì lợi ích cho người khác không chỉ biểu hiện trong Ái ngữ mà còn là biểu hiện trong Lợi hành nhiếp pháp, cũng là một trong Tứ Nhiếp pháp mà Đức Phật đã giảng giải. Người nói được những lời nói vì lợi ích cho người khác cần phải biết diệt cái “ngã”. Nghĩa là phải dẹp bớt cái “ta” và cái “của ta”, cần có tinh thần vô ngã trước mọi sự vật và hiện tượng.
Ái ngữ là lời nói khuyến thiện
Lời nói khuyến thiện là lời nói đầy công đức và trí tuệ. Làm cho mọi người thành tựu công đức qua lời nói, việc làm và cả ý nghĩ của mình. Nói lời nói khuyến thiện là nói với cái tâm từ bi nhằm động viên khuyến khích người khác làm những việc tốt, việc thiện. Nói lời khuyến thiện là đẩy mạnh sự phát triển tiến bộ, phát huy sự tu tập tinh tấn của người khác hoặc của cả một tập thể, cả một phong trào. Người nói lời nói khuyến thiện cần phải trang bị cho mình những kiến thức quan trọng về quan điểm đạo đức xã hội nói chung. Và về khái niệm đạo đức tôn giáo và khi thể hiện người nói. Nên có phong cách nói thuyết phục và bản lãnh tư duy của mình.
Nói những lời tử tế cũng tương tự như việc học và nâng cao kỹ năng chơi icecasino: cả hai đều đòi hỏi một cách tiếp cận đặc biệt và nghiên cứu cẩn thận về những gì khuyến khích hành động tốt nhất. Đưa ra những lời động viên là một kỹ năng thúc đẩy mọi người làm những việc tốt, tương tự như cách tiền thưởng hoặc khuyến mãi trong sòng bạc thúc đẩy người chơi thực hiện những hành động nhất định. Điều này giúp nâng cao tâm trạng và đưa ra những lựa chọn khả thi nhằm khuyến khích những hành động tích cực.
Ái ngữ là lời nói của cái tâm trong sáng
Nói Ái ngữ là lời nói không lừa lọc, không dối trá, không điên đảo, không ngoa ngoắt, không cường điệu, không phỉnh phờ, không nịnh bợ, không dèm pha chia rẽ. Và do có tâm trong sáng, hướng thiện. Người nói lời ái ngữ thường thể hiện tứ vô lượng tâm: từ, bi, hỷ, xả. Vì thế lời nói của cái tâm trong sáng dễ dàng thuyết phục và thuần hóa tâm hồn người nghe.
Về mặt thái độ khi nói và sắc thái của lời nói
Trong các lời dạy về Chính ngữ trong Bát chính đạo, về Ái ngữ trong Tứ nhiếp pháp… Khi nói về Ái ngữ, Đức Phật đều có đề cập phương cách nói những lời nói sao cho đúng pháp. Đúng pháp ở đây gồm có cả phần nội dung của lời nói và thái độ, nét mặt, cử chỉ khi nói. Và ngay cả sắc thái của giọng nói.
Nói Ái ngữ là nói với thái độ chân thành, khiêm nhường và tôn trọng người nghe mình nói.
Cũng một ngành nghề, VD như cần nhờ người cấp dưới làm. Nếu mình nói với lời nói tôn trọng cấp dưới. Thì người nghe nể phục và thi hành một cách thoải mái, nhiệt tình, công việc sẽ thuận lợi. Nếu như mình nói với một lời nói ra lệnh, hách dịch, khinh thường và trịch thượng. Thì người thực hiện không thoải mái, khó chịu, công việc thực hiện có thể sẽ kém thuận lợi và kém hiệu quả. Thậm chí công việc đi đến không thành công.
Khi nhờ một người khác giúp mình việc gì. Dù người đấy là bề trên, kẻ dưới, những người bạn hay trẻ nhỏ. Cũng phải nói với thái độ khiêm nhường, trân trọng. Đối với trẻ nhỏ lại càng phải trân trọng khi nhờ nó một việc gì dù là rất nhỏ đưa một cái tăm, một chén nước. Vì mình là người phải đi nhờ người khác. Đó là thái độ khi nói của một người học Phật.
